جمعه, 10 فروردین,1403 |
میلاد عرفان‌پور در سومین کلاس آخرین اردوی دوره ششم بانوان آفتابگردانها:  رباعی از اصیل‌ترین قالب‌های زبان فارسی است
 

میلاد عرفان‌پور در سومین کلاس آخرین اردوی دوره ششم بانوان آفتابگردانها: رباعی از اصیل‌ترین قالب‌های زبان فارسی است

پنجشنبه، 17 اسفند 1396 | Article Rating

 

سومین اردوی دختران آفتابگردانی دوره ششم در مشهد در حال برگزاریست. در روز دوم این اردو میلاد عرفانپور طی جلسه‌ای به تبیین ویژگیهای قالب رباعی پرداخت.

او با بیان این که اکثر اوزان ما از روی قالبهای عربی گرفته شده است اما رباعی یک قالب کاملا فارسی است، به داستانی از کتاب «چهارمقاله» اشاره کرد که روزی رودکی در کوچه بچههایی را میبیند که در حال گردوبازی این شعر را می‌خواندند: «غلتان غلتان همی‌رود تا بن گود. این شعر در رودکی اثر ميكند و او را به ساختن قالب رباعی ترغیب میکند.» عرفان‌پور ادامه داد: «در رد این داستان دو نقد وجود دارد اول اینکه چرا رودکی از این مصراع وزنی در غزل ابداع نکرد و آن را به دو بیت رباعی تبدیل کرد و دوم اینکه رباعیهای رودکی پخته‌تر از آنند که اولین رباعی‌های شعر فارسی باشند.»
وی اظهار داشت: «فرضیهای که بیشتر به یقین نزدیک است این است که در زمان طاهریان و صفاریان که اسلام در میان مردم رواج یافته بود ذکر لا حول و لا قوه الا بالله بر سر زبان مردم بود و بعد توسط شاعران به قالبی برای سرودن شعر تبدیل شد.»
عرفانپور اضافه کرد: «وزن مادر برای قالب رباعی وزن مفعول مفاعیل مفاعیل فعل است که 24 وزن دیگر از آن منشعب شده. این تنوع اوزان رباعی را به یک قالب انعطاف‌پذیر برای بیان انواع مضامین تبدیل میکند. گاهی این تنوع اوزان باعث مي‌شود مخاطب فكر كند ايراد وزنی ایجاد شده است در حالیکه ناشی از استفادۀ شاعر از اختیارات خود و وزنهای مختلف قالب رباعی است.» او در ادامه به کوتاهی قالب رباعی اشاره کرد و گفت: «رباعی با کوتاهی خود در عصر امروز که به نوعی با کوتاه‌نویسی در فضاهای مجازی گره خورده است بیش از پیش فرصت خودنمایی دارد.» او افزود: «رباعی قالب کوتاه اما بالابلند شعر فارسی است که در چهار مصراع حرف‌های بزرگ و بلند میزند.»

این شاعر در ادامه به فرصت کشف در رباعی پرداخت و عنوان کرد: «رباعی کشف محور است. کشف عاطفی، کشف تصویر و یا کشفی زبانی. و شاعر زمانی موفق است که هر سه کشف در تعادلی کنار هم باشند.» وی ادامه داد: «ساختار رباعی در ابتدا در هر چهار مصراع مقفا بود اما بعدتر قافیۀ مصراع سوم حذف شد. حذف قافیه مصراع سوم دست شاعر را برای زمینه‌سازی به جهت بیت چهارم بازتر می‌گذارد و ذهن مخاطب را آماده‌تر می‌کند.»

عرفانپور در ادامه نقدی بر رباعی‌سرایان داشت که چرا گمان می‌کنند در رباعی تنها مصراع چهارم مهم است؛ وی مضمونی از سید حسن حسینی نقل کرد: «از نظر ایشان رباعی مانند بازی والیبال است که کسی دریافت می‌کند، کسی پاس می‌دهد و کسی آبشار می‌زند. در رباعی هم هر بیت وظیفۀ خطیر خودش را ایفا می‌کند. پس شاعر باید هر مصراع را جدی بگیرد و ملاک تشخیص شاعر خوب از بد همین است.»

او در پایان گفت: «برای تشخیص قالب‌های مختلف رباعی باید بسیار رباعی خواند و حفظ کرد و زمزمه کرد.»
گفتنی است اردوی آفتابگردان‌ها تا 18 اسفند ماه در مشهد برقرار است.

تصاویر
  • میلاد عرفان‌پور در سومین کلاس آخرین اردوی دوره ششم بانوان آفتابگردانها:  رباعی از اصیل‌ترین قالب‌های زبان فارسی است
ثبت امتیاز
اشتراک گذاری
نظر جدید

تصویر امنیتی
کد امنیتی را وارد نمایید: