در دومین روز از اردوی تخصصی شعر هیئت بانوان، آقای اکبر شیخی در دومین کلاس خود پیرامون (موسیقی شعر در هیئت) صحبت های مهمی ارائه داد.
وی در مقدمه این مبحث گفت: «ما برای اینکه به عنوان یک شاعر نوحه بسراییم نیاز داریم که ابتدا نوحه را به اجزای آن تجزیه کنیم و بعد هر یک از اجزا را دقیق بشناسیم.»
و سپس افزود: «نوحه متشکل از چهار جزء است که شامل: مضمون ، موسیقی ، ضرب و اجرا ، می شود.
در وهله اول از مضمون سخن می گوییم که همان درونمایه و اندیشه شعر ما را در بر می گیرد.
دومین مورد موسیقی نام دارد.
به تناسب بین اجزای یک سیستم موسیقی می گویند.
موسیقی آرام بخش و خوشایند است و به عنوان مثال خلق انسان بهترین موسیقی شمرده می شود.
میدان نقش جهان نیز یک موسیقی زیباست و سازنده این عمارت به علم هایی نظیر نجوم و جغرافیا و دین اشراف داشته است و با تناسب بین آن ها معماری میدان نقش جهان را به انجام رسانده است.»
اکبر شیخی در ادامه افزود: «موسیقی متشکل از تناسب بین کشش و تناسب بین گام هاست که این ترکیب باعث ایجاد آوایی آهنگین می شود و همین تناسب بین اجزا است که باعث خوشایند شدن موسیقی می شود.»
او سپس گفت: «اگر بین کشش نت ها و گام نت ها تناسب برقرار شود این یک نغمه آهنگین و موسیقایی هست.»
سپس از دسته بندی نغمه ها سخن گفت : «مجموع نغمات شبیه به هم که می توانند در یک مجموعه جمع شوند را دستگاه می نامند.»
ما در کل هفت دستگاه داریم و پنج آواز»
و در دو بیت شعر اینگونه آنها را معرفی کرد:
شور و ماهور و همایون و سه گاه
راست پنجگاه و نوا و چهار گاه
حزن و افشاری و ترک و دشتی و
اصفهان و بوعطا از شور خواه
استاد موسیقی شعر هیئت اشاره کرد: «شور دستگاه مادر ایرانی است و آواز زیر دسته آن قرار می گیرد.»
او در مثال نغمه ها آهنگ هایی از این قبیل را مطرح کرد: «ماهور مانند سرودملی که پایداری و مقاومت را القا می کند.
ماهور با راست پنجگاه اصطلاحا خواهر و برادرند ولی راست پنجگاه ظریف تر و ریز بین تر است
مانند (مرغ سحر).
شور دستگاه مادر ایرانی است و آواز زیر دسته آن قرار می گیرد گلپونه های ایرج بسطامی یک نمونه شور است.
همایون نغمه ای محزون است مثل آهنگ (شد خزان).
اصفهان نیز اصطلاحا برادر همایون است.
و بهار دلنشین از این گونه است.
سه گاه و چهارگاه را نیز نزدیک به یکدیگر در نظر می گیرند.
به عنوان نمونه سه گاه صل علی محمد...
و چهارگاه تعزیه شخصیت ها را در برمیگیرد.
افشاری مناجات به حساب می آید.
دشتی ناله و شکوه را می گویند.
و ابوعطا و نوا از دیگر آواها هستند.»
و بعد به موضوع و حال پرداخت : «در موضوع بحث خاصی سراغ شما می آید
ولی در حال حالت خاصی به شما الهام می شود، و به حال باید خیلی توجه کرد. مثلا همه ی دودمه های قدیم در چهارگاه گفته می شدند.»
در ادامه گریزی به این موضوع زد که : «مرحله اول آشنایی با دستگاه ها بود و مرحله دوم باید دانست هر دستگاه مربوط به چه حالی ست.»
و در مورد آخر به ضرب اشاره کرد : «سر هر میزان یک ضرب میزنند
مبنای سرایش شعر در نوحه نیز باید ضرب باشد.»
هر شعری که وزن دارد ضرب هم دارد.
او در پایان بندی جمع این صحبت ها را نیز افزود: «از منظرهای مختلف میتوان به ماجرا نگاه کرد
و اگر دوربین و زاویه دید خود را جای خوبی بگذارید میتوان بهتر روابط را کشف کرد
حرف و شعار امام حسین طبق تمام آمال و آرزوهای هنری خود شاعر نوشته شود ولی به گونه ای باشد که بر سر زبان مردم هم بماند.»
در ادامه افزود: «گوشواره نوحه عصاره نوحه ست. محصول در نوحه گوشواره هاست. نوحه را از گوشواره شروع کنید.
گوشواره زینت نوحه ست.
و قافیه بندی را نیز دقیق انجام دهید که بر اساس ملودی بنشیند.
و به عنوان تمرینی برای شاعران این حیطه گفت : «ما موسیقی کلام را به طور مادرزادی داریم
حرف های عادی خانه را با صوت بیان کنید تا در این زمینه حرفه ای شوید.»