جمعه, 31 فروردین,1403 |
«امیدواری، از ملزومات شعر است»
دومین کارگاه نقد شعر دومین اردوی دوره هفتم آفتابگردان ها:
 

«امیدواری، از ملزومات شعر است»

جمعه، 19 بهمن 1397 | Article Rating

 

دومین کارگاه بانوان عضو دوره هفتم آفتابگردان با حضور محمد حسین نعمتی، مریم آریان و سارا جلوداریان برگزار شد.

«خدیجه حلیمی» از شیراز نخستین شاعری بود که برای شعرخوانی در جایگاه قرار گرفت و چارپاره‌ای با موضوع شهید خواند.

زنگ انشا رسیده بود از راه

دفترش مثل روز روشن بود

یادش آمد که پای تخته سیاه

گل به گل اسم عید و گلشن بود

آریان به عنوان اولین منتقد پیرامون شعر حلیمی گفت: «کارهای روایی اگرچه موزون هستند، اما اگر از شعریت خارج شوند، مثل داستان موزونی می‌شوند که صرفا روایت است و شعریت ندارد. این شعر موضوع خوبی داشت هرچند بیشتر از شعر شبیه به روایت بود.» نعمتی نیز اضافه کرد: «برخی تصاویر انتزاعی بودند. در اشعاری با محوریت دفاع مقدس بهتر است به جنبۀ حماسی آن هم توجه کنیم و در کنار عاطفه، مسائل حماسی را نیز لحاظ کنیم.» جلوداریان نیز ضمن تاکید بر صحبت‌های سایر اساتید، موضوع شعر را ستود و احساس آن را قوی دانست.

 

شاعر بعد، «محنا امیری» از کرمانشاه بود که غزلی با مطلع زیر خواند:

حس بدی دارم از این تصویر تکراری

از شعرهای ساده لوح کوچه بازاری

 نعمتی با بیان اینکه برخی شاعران تنها متوجه این هستند که شعرشان به لحاظ وزن، ردیف و قافیه بی نقص باشد، اظهار داشت: «باید ببینیم چه کار می‌توانیم انجام دهیم که شعرمان فراتر از اینها باشد‌. یکی از آفت‌های سروده‌ها، تصاویر خام هستند و ‌ما باید با تصاویر ذهنی خود آنقدر کار کنیم تا به بهترین شکل در شعر ما استفاده شوند.» آریان افزود: «شعر محنا امیری زبان محکمی داشت و لازم است با تخیل بیشتری آمیخته شود تا انسجام داشته باشد. در اینگونه اشعار، بیان خیالی باید به بیان واقعی خیال تبدیل شود تا مخاطب با آن احساس همذات‌پنداری کند.» جلوداریان در ادامه گفت: «امیدواری، از ملزومات شعر است و خوب است که در شعر نگاه روشن داشته باشیم و همه چیز را سیاه ندانیم.»

 

سومین شاعر، «زهرا براتی» از اراک بود:

توی چاهی دوباره می‌افتی

باز راهی به چاله پیدا کن

باز هم شام امشب خود را

توی سطل زباله پیدا کن

آریان پیرامون این چارپاره گفت: «شعرهای حسب حال، مخاطب را با خود همراه می‌کند و این شعر نیز به عنوان گفتگویی صمیمی این ویژگی را داشت و از موسیقی معنوی خوبی برخوردار بود. ضمن اینکه ارتباط عمودی و افقی نیز در آن رعایت شده بود.» نعمتی نیز روایت خوب این شعر را تحسین کرد و افزود: «هر بند یک جسارت در کلام شاعر بود و حرف‌های اجتماعی خوبی در شعر زده شد.» جلوداریان هم مضامین اجتماعی در شعر را ستایش کرد و نوشتن دربارۀ این موضوعات را برای شاعران لازم دانست.

 

شاعر دیگری که برای شعرخوانی دعوت شد، «زهرا میریعقوبی» از اراک بود:

آمد ز راه برف سپید همیشگی

آمد دوباره باغچه هم غرق خواب شد

نعمتی با اشاره به اینکه ساختار شعر در ماندگاری اثر خیلی مهم است گفت: «در این شعر روایتی که شاعر از برف داشت روایت زیبایی بود. شعر آغاز و پایانی خوب و شاعر نگاه متفاوتی به موضوع برف داشت.» آریان در ادامه گفت: «شاعر عناصر طبیعی را به خوبی دیده و از تصاویر و استعاره‌های زیبایی استفاده کرده است. به طوری که هر تصویر، تصویر دیگری در دل خود دارد.» جلوداریان نیز ضمن تاکید بر نکات اساتید، این شعر را شعری ساده و در عین حال زیبا توصیف کرد.

 

«بتول محمدی» از اصفهان شاعر دیگری بود که غزلی فاطمی قرائت کرد:

برخیز زهرا تا علی از پا نیفتد

عرش خدا بر دامن صحرا نیفتد

آریان، لازمۀ قلم زدن در حوزه شعر آیینی را دقت و توجه ویژه عنوان کرد و افزود: «شاعر باید سعی کند علاوه بر جنبۀ عاطفی، جنبۀ حماسی را هم در شعر بگنجاند که البته در این شعر این مسئله رعایت شده بود.» نعمتی اضافه کرد: «در این شعر از ظرفیت‌های ردیف به خوبی استفاده شده بود و مخاطب به لحاظ لحن می‌توانست با شعر ارتباط برقرار کند.»

 

شاعر بعدی، فاطمه هاشمی بود از لامرد:

پر کرد جای خالی‌ات را زود تنهایی

هر شب کنارم بود نامحدود تنهایی

نعمتی این غزل را غزلی خوب دانست و گفت: «اگرچه در این شعر تکرار ردیف به خوبی صورت گرفت، اما در برخی ابیات نیازمند توجه بیشتری بود. هر شاعر باید تلاش کند تا آنچه در ذهن دارد به بهترین شکل ممکن دربیاورد و خلاقیت به خرج دهد.» آریان افزود: «اتحاد ردیف اسمی در شعر نیازمند دقت است و کار کردن با آن گاهی سخت میشود. برای همین باید سعی کرد در هر بیت حرفی زد که منجر به خود ردیف شود. استفاده از تضمین در شعر معاصر نیازمند دقت است و باید از ابیاتی استفاده کرد که با زبان شعر امروز برابر باشد.»

 

آخرین شاعری که برای شعرخوانی دعوت شد لیلا علیزاده از تهران بود:

امروز یک خرابه و دیروز خانه بود

آوار شکل تازۀ این آشیانه بود

آریان گفت: «شعر گزارشی توصیف‌های ریز لازم دارد و این شعر به خوبی توانسته بود این توصیفها را در خود جای دهد. تصویرهای زیبا و حسی، فضا سازی، روایت‌های خرد و پخته از جمله ویژگی‌های مثبت این غزل بود.» نعمتی نیز افزود: «برخی تصاویر حس خوبی را به مخاطب القا میکرد. با وجود استفاده از قافیه‌های ساده، مفاهیم نو خلق شده بود.»

تصاویر
  • «امیدواری، از ملزومات شعر است»
ثبت امتیاز
اشتراک گذاری
نظر جدید

تصویر امنیتی
کد امنیتی را وارد نمایید: