شنبه, 01 اردیبهشت,1403 |

نقد مکتوب شعر زهره دشتی درخشان

شاعر: زهره دشتی درخشان

13 آذر 1396 19:10 | 0 نظر | 999 بازدید | امتیاز: با 0 رای

آه، خدایا! دل من می‌شود آیینه شود؟
صاف‌تر از آب شود، ساده و بی‌کینه شود
سال به سال دل من، روشن و شمسی بشود
روز به روز دل من، پاکی آدینه شود
زمزمۀ آب شود، هلهلۀ ناب شود
هان! همه نو، باز همان چشمۀ دیرینه شود
آری! آری! دل من می‌شود آیینه شود
یاد تو در سینه اگر خوب نهادینه شود


نقد:
همان‌‎طور که می‌دانیم شعر می‌تواند ردیف نداشته باشد امّا وجود قافیه الزامی ا‌ست و هرچه‌قدر شاعر، قافیه‌های بیشتر و البتّه بهتری داشته باشد به همان نسبت هم می‌تواند هنرنمایی کند، به عبارتی دستش برای خلق تصاویر یا روایت آنچه که در ذهن دارد بازتر است. آنچه از شعر خانم درخشان برمی‌آید این است که شاعر، قافیه‌ای سخت را برای غزل خود برگزیده است؛ قافیه‌هایی که هم کم‌تعدّد هستند و همین که این تعداد کم، بسیار در شعر شاعران (به ویژه معاصر) تکرار شده‌اند و نمی‌توان با چنین قافیه‌هایی اثری شگرف ارائه کرد مگر آن که شاعر، تجربة کافی داشته باشد.
به طور کلّی، وجود چنین قافیه‌ای، مشکلات زیادی را در این غزل ایجاد کرده است. از جمله اینکه شاعر به ناچار در بیت چهارم، کار را تمام کرده است. در شعر امروز، غزل‌های کمتر از 5 بیت، لطف چندانی ندارند. همان‌طور که غزل‌های طولانی (بیشتر از 9 یا 10 بیت) مورد استقبال مخاطبان قرار نخواهد گرفت. البته اگر قافیه‌ای بود که جا برای کار بیشتر داشت می‌توانستیم از کوتاه بودن غزل چشم‌پوشی کنیم، چرا که تک‌بیت‌هایی را می‌خوانیم یا می‌شنویم که به اندازة یک غزل خوب در ما تأثیر می‌گذارند و بارها و بارها از شنیدنشان لذّت می‌بریم.
نکتة دیگر روان نبودن وزن این شعر است. وزن دوری «مفتعلن مفتعلن» که در وسط هر مصراع، شاعر را ناگزیر به مکث کرده است، مانند «روز به روز دل من/ پاکی آدینه شود» که در بیشتر  سایر مصراع‌های این غزل نیز اتّفاق افتاده است.
به طور کلّی نمی‌توانیم از لحاظ ساختاری، محتوایی و زبانی به شاعر خرده بگیریم امّا انتظار می‌رود خانم دشتی درخشان، در سروده‌های بعدی خود، آگاهانه‌ وزن و ردیف و قافیه را انتخاب کند؛ چرا که این انتخاب تا حدّ زیادی تعیین‌کنندة مسیر غزل نیز هست و نقشی کلیدی در توفیق یا عدم توفیق یک غزل خواهد داشت.
 

ویدئوی مرتبط

,
امتیاز دهید Article Rating
نظرات

تنها کاربران ثبت نام کرده مجاز به ارسال نظر می باشند.
در حال حاضر هیچ نظری ثبت نشده است. شما می توانید اولین نفری باشید که نظر می دهید.